จังหวัดพังงาเดิมเชื่อวันว่าชื่อ “เมืองภูงา” ตามชื่อเขางาหรือเขาพังงาหรือกราภูงา หรือ พังกา (ภาษามลายู แปลว่า ป่าน้ำภูงา) ตั้งอยู่ในตัวจังหวัดพังงาปัจจุบัน ในสมัยก่อนเมืองภูงาขึ้นอยู่กับเมืองนครศรีธรรมราช ในสมัยรัชกาลที่ 2 ชื่อของเมืองภูงาได้ปรากฎอยู่ในทำเนียบข้าราชการเมืองนครศรีธรรมราช เป็นเมืองขึ้นฝ่ายกรมพระสุรัสวดีฝ่ายซ้าย เมืองภูงานี้อาจจะตั้งชื่อให้คล้องจองกับเมืองภูเก็ต และเหตุที่เมืองภูงากลายเป็นเมืองพังงานั้น สันนิษฐานกันว่าน่าจะเนื่องมาจากเมืองภูงาเป็นเมืองที่มีแร่อุดมสมบูรร์ มีชาวต่างชาติมาติดต่อซื้อขายแร่ดีบุกกันมาก และช่าวต่างชาติเหล่านี้คงออกเสียงเมืองภูงาเป็นเมืองพังงา เพราะแต่เดิมช่าวต่างชาติเขียนชื่อเมืองภูงาว่า Phunga หรือ Punga อ่านว่าภูงา หรือพังงา หรือ พังกา ก็ได้

อำเภอเมืองพังงา

อำเภอเมืองพังงาแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 9 ตำบล 42 หมู่บ้าน ได้แก่

1.	ท้ายช้าง				(Thai Chang)				–
2.	นบปริง				(Nop Pring)				8 หมู่บ้าน
3.	ถ้ำน้ำผุด				(Tham Nam Phut)				4 หมู่บ้าน
4.	บางเตย				(Bang Toei)				9 หมู่บ้าน
5.	ตากแดด				(Tak Daet)				4 หมู่บ้าน
6.	สองแพรก				(Song Phraek)				3 หมู่บ้าน
7.	ทุ่งคาโงก				(Thung Kha Ngok)				5 หมู่บ้าน
8.	เกาะปันหยี				(Ko Panyi)				4 หมู่บ้าน
9.	ป่ากอ				(Pa Ko)				5 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น ท้องที่อำเภอเมืองพังงาประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 8 แห่ง ได้แก่ เทศบาลเมืองพังงา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท้ายช้างทั้งตำบล เทศบาลตำบลบางเตย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางเตยทั้งตำบล องค์การบริหารส่วนตำบลนบปริง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนบปริงและตำบลสองแพรกทั้งตำบล องค์การบริหารส่วนตำบลถ้ำน้ำผุด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลถ้ำน้ำผุดทั้งตำบล องค์การบริหารส่วนตำบลตากแดด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตากแดดทั้งตำบล องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งคาโงก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งคาโงกทั้งตำบล องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะปันหยี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเกาะปันหยีทั้งตำบล องค์การบริหารส่วนตำบลป่ากอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลป่ากอทั้งตำบล